04/11/15

Faeddende, Iscriende e Cantende in SARDU




In Otieri, su 31 de Santugaine de su 2015, b’at àpidu un’addòviu chi at aunidu galu de prus su mundu de sa Limba cun su de sa Mùsica. Organizadu dae su “Premio Biennale città di Ozieri” - sòtziu de màdrighe musicale, presente in su territòriu dae belle trinta annos -  teniat comente tema primàrgiu  Faeddende, Iscriende e Cantende in SARDU. Su presidente, Pinuccio Aini e su segretàriu, Antonello Lai ant chertu chi, a faeddare de Mùsica esseret Antonio Deiara. In sa relata sua, su musicòlogu at acraridu su cuntzetu tècnicu de Prosodia. Su setore de sa linguìstica chi istùdiat s'intonazione, su ritmu, sa durada (isocronia) e s'atzentu in su limbàgiu chistionadu e cantadu. At definidu sas diferèntzias intre  coros polivocales e polifònicos e  - serrende -  at istèrridu una casta de pentàlogu cun propostas de giudu chi moviant totus dae su faeddu Promòvere :
in cada iscola unu repertòriu cun a su nessi su 50% de cumponimentos in Limba sarda e in totu sas variantes suas alloglotas. Rispetende sa mètrica e sa musicalidade de sa limba cantada.
in sas iscolas tzìvicas de mùsica eventos finales chi nch'incruant a su nessi su 50% de cumponimentos in Limba sarda e in totu sas variantes suas alloglotas.
• sos matessi eventos in sas bandas musicales e in sos coros polifònicos o parrochiales.
• s'istùdiu de s'innu ufitziale de Sardigna in cada iscola, semper rispetende sa mètrica e sa musicalidade de sa limba cantada.
• in sos Cunservatòrios de Tàtari e de Casteddu, su cumponimentu e s'istùdiu de
Òperas didàticas in Limba sarda  e in totu sas variantes suas alloglotas, de difùndere in totu sas iscolas sardas.

A arringare imbetzes sa Limba in sesi e su caminu peleosu suo pro s’unidade, ant chertu  tres operadores de isportellu de sos Ufìtzios linguìsticos territoriales. Professionistas a dolu mannu precàrios  - a dae chi sos isportellos sunt serrende belle totus -  a cajone de sa crisi e de sas mènguas finantziàrias. In su Tzentru culturale de Santu Frantziscu  - fràigu antigu e a nuscu de connoschèntzia - Gianfranca Piras iscanesa, Valentina Schirru durgalesa e Antonello Innàtziu Garau
biddobranesu ant faeddadu de su caminu traballosu, ma ditzosu pro nche cròmpere a un’istandard de iscritura. E de cantu potzat èssere profetosu a tènnere un’ortografia ùnica pro totu sos sardos, mantenende cadaunu s’allega de sa bidda sua. Pro sos organizadores nche fiat cròmpidu - dae s’ora - su momentu de lis donare torra cunsideru. De su restu, chie mègius de issos podiat connòschere su raportu intre Limba iscrita e utentes? Fiat giustu a lis reconnòschere sa balia e sa cumpetèntzia. Ca  - finas si sos guvernantes nche los ant postos a unu chirru, neghende·bi·lis -  lis tocaiat su reconnoschimentu dèvidu a chie – in die pròina o soliana, in tempos polìticos bonos o reberdes -  at promòvidu e ghiadu sa difusione de sa Limba ufitziale in totue. Peri sas biddas prus a tesu, prus ismentigadas e  - a bias -  isputzigadas. Promovende e mandende a dae in antis unu progetu nàschidu e ammaniadu dae àtere, non dae issos matessi, ma postu in òpera cun sa balentia e sa maestria chi petzi issos – òmines e fèminas de gabbale – galu oe in Sardigna podent bantare. Semus chistionende de sas maestràntzias e prestadores de òpera pagu prus che in donu, ma non traballadores de badas. Formados e ispetzializados comente a pagos, ant semper fatu su traballu grae, imboligosu e fàtzile nudda, de organizare e difùndere  - peri sas Comunas – su progetu de unificatzione de sa Limba. Progetu galu oe ùnicu. Ùnicu e ufitziale. Sunt issos chi ant fatu tocare cun manu, a mannos e  minores, su valore prus fundudu de sa chirca de unidade linguìstica. E si est a beru chi – cun sentidu a bias negativu - in Sardigna si costumat a nàrrere Chentu concas chentu berritas, si nât fintzas  Chentu biddas  chentu limbàgios. Ma cun sentidu positivu e profetosu. Assentu bidu semper comente impedimentu pro s’unidade, ma - in càmbiu e in pràtica - sa richesa de s’ìsula nostra. Richesa chi cheret giuta a ditzu ditzosu conca a sa crèschida sotziale, polìtica e culturale. E gasi est istadu finas sa die, in Otieri, cun s’agiudu mannu de custos professionistas pagu mentovados, ma ativos comente a pagos in cada logu. Siat in Iscola, siat in logu de Sòtziu, siat in logu de Ufìtziu pùblicu. A àteros annos mègius e a tempus prus.
E -  cojuada cun poesia, prosa e mùsica - chi siat sa de sa Limba, sa bandera identitària chi nch’issendat sa Sardigna a rodeu peri totu su mundu.

Nessun commento:

Posta un commento